POSTURAL DRENAJ NEDİR? NASIL YAPTIRILIR
Postural drenaj yerçekimi yardımıyla bronşlardaki sekresyonun çıkarılmasını kolaylaştıracak spesifik pozisyonlar verilerek yapılır.Sekresyon etkilenen bronşiyollerden bronşa ve trakeaya drene olur ve öksürük ya da aspirasyon yoluyla çıkarılır.Hasta devamlı dik oturduğunda,sekresyon akciğerin alt kısımlarında birikir.Hastaya değişik pozisyon verilerek,yerçekiminin yardımı ile sekresyonların ufak bronşiyol hava yolları ile ana bronşa ve trakeaya hareketi sağlanır.Sekresyon daha sonra öksürük ile çıkarılır.
Postural drenajdan önce hastanın istemlenen bronkodilatör ve mukolitik ilaçları almasının önemi ve bunların sekresyon drenajını kolaylaştırdığı anlatılır.Postural drenaj akciğerin her segmenti için uygulanabilir.Orta ve aşağı lob bronşları,baş aşağı pozisyonda daha etkili drene olmaktadır.
Genellikle her lobun drenajı için beş poziyon verilir;baş aşağı,prone,sağ ve sol lateral ve oturma pozisyonu.
l Genellikle günde iki defa yemeklerden önce ve yatarken yapılmalıdır.
l Gerektiğinde kullanılmak üzere hasta yanında balgam kabı,böbrek küvet ve kağıt havlu bulundurulmalıdır. Hasta her pozisyonda 10-15 dakika kalmalı,burun ile yavaş yavaş soluk almalı ve pursed lips şeklinde solumalıdır.
l Postural drenaj sonrası dişlerin fırçalanmalı ve ağzın çalkalanmalıdır.
l Hasta verilmesi gereken pozisyonu tolere edemediği durumda yararlı olabilecek diğer alternatif pozisyon verilmeye çalışılmalıdır.
l Hastaya öksürme egzersizleri ve balgamı nasıl çıkaracağı anlatılmalıdır.
Öksürük ve Çeşitleri
Öksürük solunum yolu hastalıklarında en sık görülen belirtilerden biridir. Solunum yollarına giren yabancı cisimleri ya da içeride oluşan bronş salgısı, balgam, kan gibi patolojik maddeleri dışarı atmaya yönelik bir refleks biçiminde ortaya çıkar. Şiddetli bir soluk vermeyle birlikte gırtlağın kapanmasını sağlayan ses tellerinin kasılmasından oluşur. Göğüs kaslarının bu sıradaki ani kasılmasına karın kasları da eşlik eder. Soluk borusunun içindeki basıncın yükselmesi gırtlağı açılmaya zorlar ve zorlanan gırtlaktaki ses tellerinin titreşimi tipik öksürük sesinin çıkmasına yol açar.Öksürük solunum yollarının herhangi bir bölümünün uyarılmasıyla gelişen bir refleks değildir. Örneğin, akciğer hava keseciklerinin (alveol) duvarı uyarıldığında insan öksürmez. Öksürük öncelikle gırtlak, soluk borusu ve bronşların bir bölümünden kaynaklanır.
Zatürree gibi bir akciğer hastalığında balgam bronşlara ulaşmadıkça öksürük görülmez. Akciğer zarı (plevra) hastalıklarında, örneğin plöre-zideyse inatçı bir öksürük vardır. Solunum yollarında gerçek bir hastalık olmadan da histeri ve ruhsal gerginliğe bağlı, sinirsel öksürük görülebilir.Başlıca iki tip öksürük vardır:
• Kuru öksürük: Öksürük sesi yalnızca ses tellerinin titreşimiyle oluşur. Hasta balgam çıkarmaz. Bu tip öksürük genellikle şu durumlarda görülür:
1) Balgam oluşturmayan -gırtlak, soluk borusu ve bronş İltihaplarında;
2) plörezi gibi akciğer zan hastalıklarında.
Veremin başlangıç döneminde görülen “kesik öksürük” de bir tür kuru öksürüktür.
• Balgamlı öksürük: Ses tellerinin gerilmesiyle ortaya çıkan sese balgam parçacıklarının solunum yolları boyunca hareketiyle oluşan sesler de eklenir. Değişik miktarlarda da olsa balgam her zaman vardır, ama hastanın küçük çocuk, yaşlı vb olması gibi durumlarda öksürükle dışarı çıkarılamaz, yutularak mideye gider.Bir önceki bölümde açıklandığı gibi öksürüğün “kuru” ve “balgamlı” olmak üzere başlıca iki tipi vardır. Ama öksürük bunlardan başka bazı özel biçimlerde de ortaya çıkabilir. . • Nöbet halinde öksürük: Derin ve gürültülü bir soluk almayla kesilen, arka arkaya şiddetli öksürüklerden oîuşur. Tipik olarak boğmacada görülür, ama bronş mukozasının zedelendiği durumlarda ya da solunum yollarına yabancı cisimler kaçtığında da ortaya çıkabilir.• Havlar gibi öksürük: Kuru, bazen hınitdıdır. Hastanın sesi kısıktır. Larenjit, difteri vb hastalıklara bağlı.ses telleri iltihabında, özellikle de küçük çocuklarda akut gırtlak-soluk borusu-bronş iltihabında görülür.• fki tonlu öksürük: Farklı tonlarda iki sesin birleşmesiyle ortaya çıkar. Seslerin biri gırtlakta ses telleri düzeyinde, öbürü daha aşağıda, soluk borusu ve bronşlarda oluşur.
• Kuru, kısık öksürük: Yüksek sesli bir öksürük değildir, ama çok rahatsızlık verir. Gırtlakta tümör ya da verem gibi ses tellerinin ağır lezyonlarmda görülür.Bir önceki bölümde açıklandığı gibi öksürüğün “kuru” ve “balgamlı” olmak üzere başlıca iki tipi vardır. Ama öksürük bunlardan başka bazı özel biçimlerde de ortaya çıkabilir. . Nöbet halinde öksürük: Derin ve gürültülü bir soluk almayla kesilen, arka arkaya şiddetli öksürüklerden oluşur. Tipik olarak boğmacada görülür, ama bronş mukozasının zedelendiği durumlarda ya da solunum yollarına yabancı cisimler kaçtığında da ortaya çıkabilir.• Havlar gibi öksürük: Kuru, bazen hınitdıdır. Hastanın sesi kısıktır. Larenjit, difteri vb hastalıklara bağlı.ses telleri iltihabında, özellikle de küçük çocuklarda akut gırtlak-soluk borusu-bronş iltihabında görülür.• fki tonlu öksürük: Farklı tonlarda iki sesin birleşmesiyle ortaya çıkar. Seslerin biri gırtlakta ses telleri düzeyinde, öbürü daha aşağıda, soluk borusu ve bronşlarda oluşur.• Kuru, kısık öksürük: Yüksek sesli bir öksürük değildir, ama çok rahatsızlık verir. Gırtlakta tümör ya da verem gibi ses tellerinin ağır lezyonlarmda görülür
Öksürükler türlü türlü müdür? Öksürüğün tedavisi ne zaman gerekir?
Öksürük, solunum yollarını temizleyen karmaşık mekanizmanın bir parçasıdır. Bu refleks hareketi, bütün solunum yollarını yabancı cisimlerden, hava kirliliğinden ve birikmiş mukuslardan korur.
Hava yollarında tahriş edici en küçük bir şey, beyindeki öksürük merkezine saniyenin milyonda birinde hemen bir işaret gönderir. Haber hemen göğüs kaslarına aktarılır ve patlatılan bir öksürükle hava yolları tahriş edici şeyden temizlenir.
Bir mikrop, bronşlara ve akciğerlere dolduğunda iltihap meydana gelir ve bir tahriş kaynağı oluşturup öksürüğü yaratır.
îki temel öksürük türü vardır. Birincisi kuru ök-sürüp olup, sigara, duman, tozdan tahriş sonucu ortaya çıkar. İkincisi, enfeksiyondan meydana gelen balgam, mukusf ve cerahati dışarıya atan öksürüktür.
Öksürüğün tedavisi, kuşkusuz, altındaki hastalığa yönelik olmalıdır. Kuru öksürük, sigara, hava kirliliği gibi tahrişler ortadan kaldırılırsa genellikle kesilir. Uygun bir havalandırma ve havanın nemlendirilmesi ile, öksürük azalır.
Enfeksiyon, antibiyotiklerle tedavi edilir. Enfeksiyonlardan doğan öksürükler, pisliklerin akciğerlerde birikmemesi için, kesilmeyip, tersine, desteklenir.
sayfa (1 ) ( 2 )
|